Balkonların güzel kızı sardunyalar özellikle yaz aylarında kendilerine özgü kokuları ve kolay bakımlı olmaları ile sıklıkla tercih edilirler. Yazın sıcak havasına rağmen susuz kaldığında formunu bozmayan bu rengarenk çiçekler hakkında önemli bilgileri sizler için yazımızda derledik.
Sardunya, turnagagasıgiller familyasından gelen ve anavatanı Güney Afrika olan, kırmızı, pembe, sarı ve beyaz renkli çiçekli kışa dayanıklı bir çok yıllık bitkidir. Sıcak havalardan hoşlanır ve bu sebeple ülkemizde Akdeniz bölgesinde çok yetiştirilir.
Güzel görünümü dışında faydalı olduğu da bilinen sardunyayı gelin birlikte inceleyelim.
Sardunya Çiçeği Özellikleri
Anavatanı olan Güney Afrika’da 230 civarında türü doğal olarak yetişebilen Sardunyanın doğada 400 civarı türü bulunur. Bitkinin kimisi mutasyona uğrayarak meydana gelen kimi de melezleme yolu ile ortaya çıkan bir çok kültürü vardır.
Çok yıllık bir çiçektir. Otsu veya yarı odunsu formda yetişen bir çeşit çalıdır.
Renkli çiçekleri yalınkat veya katmerli olabilir.
Sardunya balkon veya bahçe çiçeğidir. Salon çiçeği olarak evde yetiştirmede pek tercih edilmezler.
Sardunya Çiçeği Yetiştirilmesi
Sardunya çiçeği soğuk havadan hoşlanmaz. Kışın 7 derecenin altında yaşayamaz. İdeal sıcaklığı ise 15 derece civarındadır. Fazla sıcak veya soğuk ile karşılaştığında çiçekleri ile yaprakları kötü etkilenir.
Sardunya doğrudan güneş görmese de olur ancak ışık sever. Özellikle çiçeklenme döneminde hafif gölgeli bölgeler hoşuna gidecektir. Bahçelerin aydınlık ve rüzgarsız bir bölmesi onlara oldukça uygundur.
Bitki için nem oldukça önemlidir. Nemin düşük olduğu yerlerde çok fazla verim alınamaz.
Hava akımından kolayca etkilenebilir. Kapı eşiklerinde ve pencere kenarlarında bulundurulmaması önerilir.
Sulama bitki için oldukça önemlidir. Sulama esnasında dikkat edilmesi gereken bazı noktalar vardır. Bunlardan birisi suyun toprağın her yerine eşit olarak dağılması için özen göstermektir. Bitkiyi suladıktan sonra saksı altı tabağındaki fazla suyun bitki geri çekmeden boşaltılması, hep aynı ölçüde ve düzenli olarak yani aynı günde sulanması oldukça önemlidir.
Bitkiye ihtiyacından fazla veya az su vermek gelişimini durdurabilir. Kış aylarında haftada 1, yaz aylarında haftada 2 defa su verilmesi ve bitkide anormal bir durum gözlemlenmedikçe aynı kap ile aynı miktarda su verilmesi önerilir. Eğer yaz aylarında toprak fazla kuruyorsa sulama 3 güne çıkarılabilir. Ancak bazı kaynaklar sardunyanın bu kadar suyu sevmeyeceğini toprağının çok fazla nemli kalmaması gerektiğini savunuyorlar. Sardunyanın türüne göre sulama ihtiyacı da elbette değişebilir. Bu durumda bitkinizin gelişimini gözlemleyerek sulamanızı ölçeklendirebilirsiniz.
Ayrıca sardunya bitkisi sabah saatlerinde sulanırsa toprağın suyu çekebilmesi için gerekli vakti olacaktır. Bu da böceklerden ve akşam serinliğinde oluşabilecek küflenmelerden korunabilmek açısından önemlidir.
Bitkinin kökleri hassastır. Soğuk sevmeyen sardunyaya bilhassa kış aylarında doğrudan çeşme suyu vermemeniz, bekletilmiş oda sıcaklığındaki suyu vermeniz tavsiye edilir.
Sardunyaya ilkbahar ve sonbahar aylarında olmak üzere yılda 2 defa 6 ay arayla gübre verilebilir.
Sardunya bitkisinin saksı değiştirme konusu da oldukça önemlidir. Bitki havalar daha tam ısınmadan, mart nisan aylarında saksı değişimi için uygundur.
Sardunya saksı değişimi için en fazla 1 boy büyük saksı tercih edilmelidir. Saksının fazla büyük olması bitkinin köklerine zarar verir.
Saksı değiştirirken bitkinin köklerine zarar vermemeye dikkat edilmeli, yeni saksıya aynı formda taze toprak eklenmeli ve bitkinin kökleri dışarıda kalmadan yerleştirilmelidir. Saksı içerisine toprak tepeleme doldurulmamalı, sulama payı bırakılmalıdır. Saksı değiştirmenin püf noktalarını ilgili yazımızdan öğrenmek için buraya tıklayabilirsiniz.
Bitkinin gelişiminin daha düzenli olması için budanması da gerekir. Budama için ideal zaman dilimi şubat ve mart ayıdır. Budamanın es geçilmesi sürgün vermeyi azaltır ve çiçeklenmeyi engeller.
Sardunya Bitkisi Nasıl Çoğaltılır?
sardunya çiçeği türleri
Sardunya bitkisini çoğaltmak oldukça kolaydır. Bitkinin köklerinden çıkan yeni sürgünler toprağın üzerine doğru çıkar ve yeni bitkiler meydana getirir. Bu yeni bitkiyi kökten ayırarak ve yeni saksılara dikerek sardunyanızı çoğaltabilirsiniz.
Bunun dışında 2 yöntemle daha sardunya çoğaltabilirsiniz. Birincisi tohumla çoğaltmadır. Sardunyalar kolayca tohumdan çoğalabilirler. Diğer yöntem ise bitkinin uzayan dallarının kesilerek saksıya direk ekilmesi ile gerçekleştir. Bu işlemi yapmak için kış sonu, ilkbahar başı uygundur.
–Tohumdan bitki çoğaltma -Çiçek çoğaltma yöntemleri
Sardunyanın Faydaları
Sardunya kullanılmadan sadece durduğu yerden bile fayda sağlayan bir çiçektir. Algıladığı bazı maddelerin mikropları kovma hatta yok etme özelliği olduğu bilinmektedir. Sardunyanın kullanıldığında sağladığı faydalar ise şöyledir;
İdrar söktürücüdür, ödemin atılmasına ve bağırsak rahatsızlıklarına faydalıdır. Karaciğeri ve böbrekleri temizler. Yara iyileşme süresini kısaltır.
Ağrı kesici etkisi vardır. Kan şekerini dengeler ve kalp çarpıntısı durumlarında sakinlik verir.
Boğaz tahrişini ve kanamaları durdurur. Boğaz, kulak ve diş ağrılarına karşı kullanılır.
Sardunya antiseptiktir. Bu sebeple enfeksiyonlara karşı olumlu etki sağlar.
Cilde faydalıdır. Morluklara, şişliklere etkilidir.
Sardunya Nasıl kullanılır?
Sardunya yaprakları ezilerek, yağı çıkarılarak ve su içerisinde haşlanarak kullanılabilir.
Sardunya yapraklarını ezerek direk yaralara, şişliklere ve ağrıyan bölgelere uygulayabilirsiniz. (direk dişe veya kulak arkasına koyarak, diş ve kulak ağrılarınız için fayda sağlayabilirsiniz.) Bir bardak suda haşladığınız sardunyayı bulunduğunuz odada bekleterek, kalorifer peteği üzerine asılı kaplarda bulundurarak hem hoş bir koku elde edebilir hem de stresten arınabilirsiniz. aynı şekilde güzelce temizlenmiş ve kaynatılmış sardunyanın suyu ile gargara yaparak boğazınızın tedavisinde kullanabilirsiniz.
Yağı elde edilen sardunyayı cildinize nemlendirici olarak uygulayabilir ya da yaprağını ve çiçeklerini ezdiğiniz sardunyayı doğal zeytinyağında bekleterek elde ettiğiniz yağı kullanabilirsiniz.
Sardunya Nasıl Budanır?
Yukarıda da bahsettiğimiz gibi sardunya çiçeğinin budanması için en uygun zamanlar şubat ve mart aylarıdır. Sardunya budaması fazla uzun olan dalların kısaltılması ile yapılır. Solmuş çiçeklerin ve kuruyan dalların temizlenmesinin düzenli olarak yapılması bitkinin güç kaybetmemesi için önemlidir.
Özellikle havanın soğuk olduğu bölgelerde yapılan kış budamasının ardından bitkiler eğer saksıdaysa eve alınmalı, bahçede ise üzerilerine naylon örtülerek sera etkisi yaratılmalıdır.
Sardunya Nasıl Çiçek Açtırılır?
Eğer sardunya çiçek açmıyorsa bakımı ile ilgili rayında gitmeyen bir takım şeyler vardır diyebiliriz. Yanlış toprakta yetişen ve budaması yapılmayan ve yeterince güneş görmeyen sardunyalar çiçek açmakta güçlük yaşayabilir. Eğer çiçekleriniz balkonda ise onları daha fazla güneş alacakları bir bölgeye yerleştirip budamalarını da yaparsanız çiçeklenme üzerinde etkisi görülecektir.
Sardunyalarınızın çiçek açmasını istiyorsanız öncelikle onun tüm beklentilerini yerine getirdiğinizden emin olmalısınız. Güneşlenme meselesine bir çözü bulduktan sonra sulama düzeninize göz gezdirmelisiniz.Sulama suyunuz fazla kireçli ise ya da dinlendirilmemiş su kullanıyorsanız bu durum çiçeklerin azalmasına sebep olmuş olabilir. Çürüyen, solan ve sararan yaprakların bitki üzerinden temizlenmemesi ile aynı şekilde fazla büyük saksılarda yer alan sardunyalar da çiçek açacak kadar enerji toplayamamış olabilirler.
Bitkinin toprağının kaliteli olması ve zaman zaman havalandırılması da çiçek açma oranını hayli etkiler.
Bunun yanı sıra çiçek bakım marketlerinde yer alan sardunyaya özel vitaminlerden ayda 1 defa bitkinize uygulayarak çiçeklenmeye teşvik edebilirsiniz.