Latince adı ‘Ocimum basilicium’ olan Fesleğen, ballıbabagiller familyasından tek yıllık otsu bir bitkidir. 50 farklı türü vardır. Genelde ılıman bölgeleri tercih eden bu bitkinin anavatanı Hindistan’dır. Günümüzde ise bütün Akdeniz kıyısındaki ülkelerde ve ülkemizde Güney Anadolu bölgesinde yaygın olarak yetiştirilmektedir.
Hem taze, hem de kurutularak kullanılabilen fesleğenin popülerliği kendine has kokusundan gelir. Pişirilerek ya da çiğ yenilen yemeklerde lezzet arttırıcı olarak kullanılır. Kendisi pişirildiğinde tadını çabuk yitirdiği için, genellikle yiyeceklere son anda katılır. Salatalarda keskin bir baharat etkisi yaratıp tadını özgürce sergiler. Hemen her tür et yemeğinde farklı damak tatları yaratmak için kullanılabilir. Kimilerinin favori kokusu, favori baharatıdır. Mutfakta olmazsa olmazlar arasında yerini alan Fesleğen, nefesinizin size teşekkür edeceği ferahlatıcı bir tattır.
Fesleğenin kullanımı neredeyse insanlık tarihi kadar eskidir. Yüzyıllardan beri çeşitli kültürler ve halklar tarafından yetiştirilen Fesleğen, Hipokrat’ın notlarına kadar girmiştir. Yaprakları sadece aroma verici olarak değil, aynı zamanda şifa olarak da kullanılmıştır. Antik Mısır ve Yunan halkı baharattan ilaca kadar fesleğeni geniş bir alanda kullanırken, Yunanlılar’ın fesleğen yapraklarından kutsal su elde ettiği de bilinmektedir. Romalılar için ise aşkın simgesi olan fesleğen bereket, sadakat ve sevgiyi temsil ettiğinden manevi açıdan da değerli olmuştur. Âşıklar birbirine bir dal fesleğen verirse, sevdiklerinin kalbini sonsuza kadar kazanacağına inanmışlardır. Kötü talihten korunmak ve kötülüğü kovmak için de tapınakların bahçesine bolca ekilen fesleğen yıllar içinde neredeyse bütün bahçelere ekilerek yaygınlaşmıştır.
Fesleğen bitkisinden; fesleğen çayı, fesleğen yağı, fesleğen sirkesi, fesleğen sabunu ve şampuanı üretilir. Ayrıca içeriğindeki K vitamini, demir, kalsiyum zenginliğiyle çok çeşitli ilaçların muhteviyatına girmiştir.
Kurutulan yaprakları kaynatılarak fesleğen çayı içmenin halk arasında, mide ağrısından vücudu temizlemeye, hazımsızlıktan ağız içindeki yaralara iyi geldiğine inanılır. İçerdiği antioksidanlar sayesinde neredeyse yeşil çay kadar meşhur bir üne sahiptir. Bu çok yönlü ve içeriğinde zengin bileşimler barındıran bitki özellikle yazın başa bela olan sivrisineklerle mücadelede de halk tarafından kullanılmaktadır.
Uygun şartlarda kurutulan fesleğen, ağzı kapalı bir kapta, loş, serin ve kuru bir ortamda 6 aya kadar tazeliğini korur.