Badem Bitkisinin Sağlık Açısından Önemi

Gülgiller familyasindandir. Anayurdu Iran ile Afganistan yaylalari olan badem agaci, Eski Yunanlilar ve Romalilar tarafindan Akdeniz bölgesine getirilmis ve yöreye çok iyi uyum saglamistir. Anadolu’da uzun yillardan beri yetistirilen, 10 m ‘ye kadar boylanabilen, seftaliye benzeyen ama ondan daha büyük boylu ve daha uzun ömürlü bir agaçtir, özellikle çiçeklenme zamani dona karsi asiri duyarli olan badem agaci bol günesli, kislari ilik geçen, suyu iyi akintili yerleri sever ama toprak ayirimi yapmaz. Yaygin ya da dik dikensiz dallari, ince uzun ve kenarlari ince disli oval yapraklari vardir, ilkbahar basinda açan çiçekleri beyaz, ender olarak pembe renkli olur. Agaç çiçekliyken önce beyaz sonra açik pembe renkli görünür ve sonra yapraklanarak yesile döner, ilkbaharin sonuna dogru agaçta üzeri tüylü, yesil renkli, çagla denilen meyveler görünür. Daha sonra agustos-eylül aylarinda tas çekirdek biçimini alan bu meyvelerin sert kabugu içinde, bir ucu sivri, öteki ucu yassi ve genis olan bir tohum meydana gelir. Bu tohuma badem ya da badem içi adi verilir. Badem agaci, sert kabugu içindeki tohumun ekilmesiyle çogaltilir. Ancak tohumdan yabani olarak süren fidanlar asilanir.
Bademler öncelikle Tatli badem (P. dulcis) ve Aci badem (P. amara) olmak üzere iki ana türe ayrilir. Bunlardan çesitli melezleri türetilmistir. Tatli badem, yag bakimindan zengin lezzetli bir besindir. Ayrica albüminli maddeler, sekerler, emülsin ve E vitamini içerir. Aci badem bu sayilanlara ek olarak hidrosiyanik asit içerdiginden hafif zehirlidir. Tatli badem içi sekercilikte, çikolata endüstrisinde ve badem surubu yapiminda kullanilir, ilkbaharda bademin çaglasi taze, daha sonra badem içi de kuru meyve olarak sevilerek tüketilir. Badem içinden çikarilan bademyagi, parfüm ve kozmetik endüstrisinde sikça kullanilir.

Tibbi Etkileri ve Kullanimi
Tatli badem yaginin tibbi etkileri ve bunlardan yararlanma yöntemleri söylece özetlenebilir:
• Müshildir: Özellikle çocuklarda daha etkili olur. Sulandirilip gerekirse hafif tatlandirilarak içilir.
• Yara iyilestiricidir. Distan, yaralara uygulanir. bitkiler.gen.tr
• Günes yaniklarinda rahatlatici olur. Distan, bu gibi yaniklara uygulanir.
• Emzikli annelerde süt gelisini artirir. Sulandirilip gerekirse tatlandirilarak içilir.
• Öksürük ve bogaz agrilarina karsi etkilidir. Sulandirilip gerekirse tatlandirilarak içilir.
• Bagirsaklarin çalismasini düzenler. Gene sulandirilip gerekirse tatlandirilarak içilir.
• Ayrica bademin içi, cinsel güçsüzlüge karsi etkili olur. Bunun için yemeklerden sonra bir miktar badem içi yenmesi salik verilir.

UYARI
• Aci bademin de bazi tibbi etkileri bulunmakla birlikte, asiri kullanimi zehirlenmelere yol açar.