Latince adı ‘Thymus vulgaris’ olan Bilye kekik, ballıbabagiller familyasındandır. Anavatanı Akdeniz’dir. Ülkemizde Güney Batı Anadolu bölgesinde yaygın olarak yetişir. Kekiğin geniş yapraklı, naneyi andıran türüdür. Çiçekleri bilyeyi andırdığından bu adı almıştır. Kuvvetli kokulu, çokyıllık otsu bir bitkidir.
Keskin kokusuyla Bilye kekik bir bitki familyası olmaktan çok daha fazlasıdır. Hemen her türlü et yemeğini aromasıyla zenginleştirir. Çorbalarda, omletlerde, domatesli yemeklerde, pizzalarda tadını özgürce sergiler. Zengin soslar hazırlamak için harika bir çeşnidir. Hazmı zor olan yemeklerde sindirimi kolaylaştırdığına inanıldığından özellikle tercih edilir.
Eski çağlardan beri halk arasında bilinen kullanılan, yaygın bir bitkidir. Romalılar Bilye kekik yağını depresyonlarda kullanırlardı. Genellikle mezarlıklarda yetiştiği için ölümle ilişkisi olduğu sanılırdı. Eski çağlarda cüzam hastalığına iyi geldiğine inanıldığından bitki halk arasında büyük bir üne kavuşmuştur. Günümüzde ise halk arasında Bilye kekik bitkisi, zayıflatıcı özelliğiyle meşhurdur.
Bilye kekik bitkisinden; bilye kekik çayı, bilye kekik yağı, bilye kekik ekstraktı, bilye kekik tentürü, bilye kekik sabunu ve şampuanı üretilir. Ayrıca içeriğindeki uçucu yağların zenginliğiyle çok çeşitli ilaçların muhteviyatına girmiştir.
Halk arasında bilye kekik çayı içmenin sindirimi kolaylaştırdığına, mide gazlarını giderdiğine, kan dolaşımını düzenlediğine, öksürüğü geçirdiğine ve psikolojik sorunlara iyi geldiğine inanılır.[1] Bu çok yönlü ve içeriğinde zengin bileşimler barındıran bitkinin antiseptik özelliğinden dolayı halk arasında ev hijyeninde kullanımı da yaygındır.
Uygun şartlarda kurutulan bilye kekik, ağzı kapalı cam bir kavanozda, loş, serin ve kuru bir ortamda saklanıldığında 6 aya kadar tazeliğini korur.