Gelişmiş yapılı bitkilerin en önemli organları, yaprak, kök, gövde, çiçek ve meyvedir.
Su yosunları, kara yosunları ve ciğer otları gibi basit yapılı bitkilerde bu organlar tam olarak belirgin değildir. Organların görevlerini üstlenmiş kökümsü (rizoit), yaprağımsı gibi yapılar vardır.
YAPRAK
Bitkinin dalları ve gövdesi üzerinde bulunan çoğunlukla yeşil renkli ve genellikle yassı şekilli yapılardır.
Yapraklar bitkilerdeki ihtiyaç fazlası artık suyun terleme yoluyla dışarı atılmasını sağlarlar.
Yaprağın belli başlı görevleri;
• Fotosentez.
• Solunum
• Terleme (Boşaltım) dir.
Yaprağın kısımları incelendiğinde yaprak kını, sap, orta damar, yan damarlar ve yaprak ayasından meydana geldiği görülür.
Yapraklar yapısına göre değişik şekillerde görülebilir. Yaprak ayası parçalı olan yapraklara bileşik, yaprak, ayası tek parça olanlara da basit yaprak denir.
GÖVDE:
Bitkinin dal, yaprak, çiçek ve meyve gibi kısımlarını üzerinde taşıyan bölümü gövdedir. Kökten emilen su ve mineraller, gövdede bulunan iletim demetleriyle yapraklara taşınır. Fotosentezle yapraklarda sentezlenen besinlerde bitkinin her tarafına yine iletim demetleriyle taşınır. Uzun yıllar yaşayan sert ve sağlam yapılı bitki gövdelerine odunsu gövde denir. Genellikle mevsimlik veya bir kaç yıllık ömre sahip olan bitkilerin gövdelerine ise otsu gövde denir.
Bunların dışında da bazı gövde çeşitleri mevcuttur;
- Bazı bitkilerde gövdeler yeraltında gelişir. Yedek besin ile dolup yumrulaşırlar. Patates ve yer elması gibi bitkilerde görülen bu gövde çeşidine yumru gövde denir.
- Kavun, karpuz, salatalık gibi bazı bitkilerde gövde dik yükselemeyecek kadar zayıf yapılıdır. Bu gövdeler etrafa tutunarak yayılırlar. Bu tür bitki gövdelerine sürünücü gövde denir.
- Duvar sarmaşığı, asma gibi bazı bitki gövdeleri, diğer bir bitkinin gövdesine sarılarak yükselir. Bu tip gövdelere sarılgan gövde denir.
- Bu saydığımız gövdelerden farklı olarak birde etli su deposu haline gelmiş gövdeler vardır. Daha çok kaktüslerde görülen bu gövde çeşidi kurak ve sıcak bölgelerde yetişen bitkilerde görülür.
KÖK:
Bitkiyi toprağa bağlayan kısımdır. Kökün en önemli görevi topraktan su ve suda erimiş halde bulunan madensel tuz ve mineralleri almaktır.
Görevlerine ve ortamın iklim özelliklerine göre oluşturulmuş değişik kökler vardır.
Kazık kök: Kökler bir ana kökten çıkarlar. Kök derinlere uzanmıştır. Çift çenekti bitkilerin kökleri genellikle bu tiptendir.
Saçak kök: Bir merkezden çıkan saçak kökler yaklaşık olarak eşit büyüklükte ve ka-lınlıktadır. Toprağın yüzeyine doğru yayılırlar. Genellikle tek çenekli bitkilerde bulu-nurlar. Nemli ortam bitkilerinin kökleri de bu tiptendir. Bitkiler.gen.tr
Depo kök: Birçok bitkide yedek besin depo eden köklerdir. Örnek; Havuç, Turp, Pancar.
Sömürge kökleri:(Emeçler): Parazit bitkilerin üzerinde yaşadıkları konak bitkinin besininden faydalanmayı sağlamak için, konak bitkinin floem ve ksilemine doğru geliştirdikleri köklerdir. Örneğin, ökse otu, canavar otu ve küsküt gibi parazit bitkilerin kökleri.
ÇİÇEK VE MEYVE:
Gövde uçlarında bulunan tomurcuklarda yaprak taslakları vardır. Bunlardan bir kısmı yaprak olarak gelişirken, bir kısmı da başkalaşıma uğrayarak çiçekleri oluşturur.