Kadın Tuzluğu (Berberis vulgaris) 2 metreye kadar uzayabilen, dikenli bir çalı bitkisi olan Kadın Tuzluğu bitkisinin güzel kokulu çiçekleri sarı, meyveleri ise kırmızı renktedir. Berberin başta olmak üzere çeşitli alkaloitler, reçine ve müsülaj içerir. Meyvesi ise C vitamini ve meyve asitleri içerir.
Yapraklarını kışın döker. Sarı ya da turuncu çiçekleri tek tek, küçük demetler halide şemsiye biçiminde olur. Güneşli ve yarı gölge ortamlarda iyi gelişir. Hemen hemen her toprakta yetişebilir. Sonbahar aylarında yapraklarının aldığı renkler bahçelere değişik güzellikler katar. Karadeniz’in iç kısımlarında doğal olarak bulunur.
Ormanların açıklık yerlerinde ve çitlerde yetişen, yaz kış yeşil veya yazın yeşil dikenli çalı formunda dikenli bir ağaççıktır. Kuzey yarımküre’nin ılıman bölgelerinde ve Avrupa’da sıkça görülür. Yazın yeşil olanlar Asya, Avrupa ve az miktarda Kuzey Amerika’da, her zaman yeşil olanlar Orta ve Güney Amerika’da doğal olarak bulunurlar. Ülkemiz de ise İstanbul ve Trakya’da, değişik bir tipi de Karadeniz bölgesinde, yazın yeşil olan bazı türler doğal olarak yaşamaktadır.
Toplama ve Saklama Koşulları
Kadın tuzluğu bitkisinin gövde yada kök kabukları için; ilkbahar başında ya da sonbaharın sonuna doğru toprağı kazılıp bitkinin kökü çıkarılır ve soyularak kabuğu alınır. Gözde kabukları da aynı dönemlerde bitki soyularak alınır. Bu kabuklar gölgelik bir yerde özenle kurutulur. Kurutulduktan sonra kullanılacak hale gelir. Yaprakları ilk çıktığı zaman taze iken dalında yenile bilir. Meyveler kızardıktan sonra dalından yenir yada toplanıp şurup veya reçel yapılarak enmektedir. Kurutulmuş meyvelerinden de çay yapılarak yararlanılmaktadır.
Kadın Tuzluğunun Bilinen Yararları
İştah açar. Ateşi düşürür. Safrayı arttırır. Öksürüğü keser. Mideyi kuvvetlendirir. Ağız yaralarını iyileştirir. Kan dolaşımını düzenler. Hazım bozukluklarını giderir. Safra kesesi hastalığına iyi gelir. Bağırsak iltihaplarını tedavi eder. Safra kesesi hastalıklarını iyileştirir. Damar daraltır ve kanamayı azaltır. Anormal kalp çarpıntısına karşı etkisi vardır. Siyatik, romatizma ve eklem ağrılarını giderir. Yüksek tansiyonu düşürür. Haricen kullanıldığında bakterileri öldürmektedir. Karaciğerin işlevlerini düzenleyen en iyi ilaçlardan biridir. Karaciğer (karaciğer zafiyetine, karaciğer yetersizliğine) hastalıklarını iyileştirir. Meme, bağırsak, akciğer, rahim kanserlerine karşı önleyici ve tedavi edici özellikleri vardır. Mikrop öldürücü etkileri ile özellikle göz çevresinde görülen arpacık gibi şikayetlerde faydalıdır. Kalp romatizmasına iyi gelir, sinir yorgunluğunu ve üzüntüyü giderir. Rahim iltihaplarında, bağırsak iltihaplarında, tümörleri bastırmakta, küçültmekte, mafsal iltihaplarını kurutmaktadır. Kolera, dizanteri, vajinal maya enfoksiyonları, üriner enfeksiyonlarda mikroorganizmaları öldürdüğü; zararlı mikroorganizmaları yenerek bağışıklık sistemini güçlendirdiği; iskorbüt, kansızlık, işitme hastalıklarında şifalı olduğu açıklanmıştır.
Kadın Tuzluğu Nasıl Kullanılır?
Kökleri kurutulduktan sonra suda demlenerek ya da meyveleri taze olarak kullanılır.
Çay: İnce kıyılmış kabuklardan 1 çay kaşığı ( kök kullanılacaksa 1 çorba kaşığı ) 0,5 litre suda 10 dakika kaynatılır. Günde 4 defa yemeklerden evvel 1′er çay bardağı içilir. Ayrıca 4 bardak suya 20-30 gr. yaprak konarak birkaç dakika kaynatılıp günde 3 defa 1′er çay bardağı içilir.
Uyarı: Hamileler kadın tuzluğu bitkisini kesinlikle kullanmamalıdır.